Περί τρομοκρατίας

Η προηγούμενη κυβέρνηση, με άξονα το ΠΑΣΟΚ, καταδικάστηκε εκλογικά από τον κόσμο, γιατί αποδείχτηκε πλήρως ασυνεπής με το ιδεολογικό και ιστορικό πλαίσιο του κόμματος. Τα στελέχη της κυβέρνησαν με αδιαλλαξία, αλαζονεία και ήταν εμφανές ότι είχαν εξωτερική υποστήριξη από υψηλού επιπέδου κέντρα αποφάσεων. Δεν επένδυσαν όμως στην καταστολή. Κατέφευγαν στη βία του κράτους και του παρακράτους ως ύστατη λύση, όπως τον Ιούνιο του 2011, όταν τα ΜΑΤ επιτέθηκαν για να διαλύσουν τους «αγανακτισμένους», που απειλούσαν την πολιτική τους.

Η παρούσα κυβέρνηση, με άξονα την ΝΔ, εφαρμόζει διαφορετική στρατηγική: από το Δεκέμβριο του 2012 έχει κάνει στροφή στην πολιτική της και επενδύει συνειδητά στη βία και την τρομοκρατία, προκειμένου να ωφεληθεί από τα μικροαστικά αντανακλαστικά υπέρ «του νόμου και της τάξης». Από την επέμβαση στη βίλα Αμαλίας έως και τους πιτσιρικάδες τρομοκράτες, τον τελευταίο μήνα έχει καταφέρει να αλλάξει την ατζέντα και να καλλιεργήσει κλίμα εθνικού διχασμού. Σ΄ αυτή την προσπάθεια έχει την αμέριστη υποστήριξη του μιντιακού συμπλέγματος, χάρη στο οποίο κατέλαβε και την εξουσία.

Εκτός από τα πρόσκαιρα πολιτικά οφέλη, οι σύμβουλοι του κυρίου Σαμαρά φροντίζουν να προετοιμαστούν για τις ταραγμένες μέρες που έρχονται: επιλέγουν να αντιπαρατεθούν μετωπικά με τις έννοιες κοινωνικοί αγώνες/ καταλήψεις/ τρομοκρατία, τα όρια μεταξύ των οποίων έχουν σκόπιμα αμβλυνθεί. Ο σκοπός αυτής της εννοιολογικής σύγχυσης είναι συγκεκριμένος: κάθε φορά που θα ακούμε για απεργίες, καταλήψεις ή τρομοκρατία, να μας έρχεται στο νου βία, ταραχές, φόβος και τελικά η αγωνία για την προσωπική μας ασφάλεια.

Η δοκιμή της νέας στρατηγικής έγινε με τις καταλήψεις και ήταν επιτυχής. Στοχοποιήθηκε ένας αριθμός καταλήψεων που παρουσιάστηκαν από τα ΜΜΕ ως άντρα ανομίας, τα οποία και εκκενώθηκαν. Η επιχείρηση αυτή, αν και θεωρήθηκε «σοβαρότητα και εξευρωπαϊσμός», στην πραγματικότητα ήταν ακριβώς το αντίθετο. Οι αστικές δημοκρατίες της δυτικής Ευρώπης έχουν από χρόνια κατοχυρώσει το δικαίωμα της ελεύθερης έκφρασης και μέσα από καταλήψεις κτιρίων, πολλές από τις οποίες χρηματοδοτούνται από τις τοπικές κυβερνήσεις. Σε αυτή την περίπτωση λοιπόν, ο κ. Καμίνης δεν είναι ο ευρωπαίος τεχνοκράτης που αποκαθιστά την τάξη, αλλά ο τριτοκοσμικός δημαρχίσκος που ποντάρει στην καταστολή, για να ικανοποιήσει το ακροδεξιό παρακράτος. Μην μπερδεύεστε επειδή φοράει κοστούμι και όχι κελεμπία. Οι καταλήψεις εδώ απέκτησαν και ένα μιντιακό άρωμα «ελαφριάς τρομοκρατίας», με τα άδεια μπουκάλια μπύρας και τα σχετικά, ώστε να προχωρήσει η εννοιολογική σύγχυση που προαναφέραμε.

Το δεύτερο βήμα ήταν η στοχοποίηση των κοινωνικών αγώνων. Η παρούσα κυβέρνηση όχι μόνο συνέχισε αλλά και αναβάθμισε το μιντιακό πόλεμο εναντίον κάθε μορφής εργασιακή διεκδίκηση. Όταν οι απεργοί του μετρό κατέλαβαν το αμαξοστάσιο, η επέμβαση έγινε τα ξημερώματα, κάτι που έδειξε πόσο φοβούνται τη δυναμική που μπορεί να αποκτήσει μια κατάληψη ως χώρος κοινωνικής διεκδίκησης. Η στρατηγική στροφή όμως εδώ φάνηκε στη σύγκρουση με τους συνδικαλιστές του ΠΑΜΕ στο γραφείο του Υπουργού εργασίας κ. Βρούτση. Από το 1974, όταν η ΝΔ υπό τον Κωνσταντίνο Καραμανλή νομιμοποίησε το ΚΚΕ, επικρατούσε μια αμοιβαία ανοχή, ίσως και σεβασμός μεταξύ τους. Πράγματι, το ΚΚΕ ήταν μέχρι τώρα πολύ πιο επιθετικό προς τις κυβερνήσεις ΠΑΣΟΚ. Κατά τη γνώμη μου, την 30η του Γενάρη, ημέρα που τα ΜΑΤ συνέλαβαν τους συνδικαλιστές στο Υπουργείο Εργασίας, έσπασε η τεσσαρακοναετής ειρήνη μεταξύ της δεξιάς παράταξης και του ΚΚΕ. Το κυβερνητικό μέτωπο, εκτός του ότι υιοθετεί ακροδεξιά ατζέντα, στρέφεται πλέον καθαρά εναντίον της αριστεράς. Ας σημειωθεί και εδώ η έμφαση εκ μέρους των μέσων ενημέρωσης στην αναφερόμενη κατάληψη του γραφείου του Υπουργού, ως αιτιολογία της βίαιης σύλληψης. Στόχος είναι να γίνει κι εδώ η υποσυνείδητη σύνδεση: κοινωνικοί αγώνες -καταλήψεις - τρομοκρατία.

Ας πάμε τώρα στον πιο επικίνδυνο από τους τρεις όρους, την τρομοκρατία. Στο όνομα της καταπολέμησής της έχουν δικαιολογηθεί στο πρόσφατο παρελθόν από εισβολές σε κυρίαρχα κράτη μέχρι την περιστολή αστικών ελευθεριών στις δυτικές χώρες. Στη χώρα μας, όπου τα πάντα έχουν την τάση να παίρνουν μια κωμική διάσταση, το επίκεντρο δεν ήταν οι δίδυμοι πύργοι αλλά μια κατσαρόλα στο Mall. Δεν ξέρω αν η συνέχεια θα είναι κάποια πικάντικη φασολάδα ή κανένα τρομαχτικό λαρδί, πάντως σε αυτές τις περιπτώσεις ο όρος «τρομοκρατία» επιβεβαιώνεται μόνο μέσα από τον παραμορφωτικό φακό των ΜΜΕ. Την επομένη της ανατιναγμένης κατσαρόλας, η εκπομπή του Γ. Πρετεντέρη είχε ως τίτλο «Η Ελλάδα φοβάται», που ήταν και σταθερό υπόβαθρο σε όλη τη μετάδοση.

Μετά τη ληστεία στο Βελβεντό, η φιλοευρωπαϊκή ελληνική κυβέρνηση συναίνεσε σε κάτι που καμία δυτικοευρωπαΐκή κυβέρνηση δε θα διανοούταν: έδωσε στη δημοσιότητα φωτογραφίες εμφανώς κακοποιημένων πολιτών της. Το τηλεοπτικό κοινό σοκαρίστηκε βλέποντας εικόνες εικοσάχρονων τρομοκρατών με σημάδια από το ξύλο, που όλοι καταλαβαίνουν ότι έφαγαν υπό κράτηση. Το ότι γίνονται ψυχολογικά και σωματικά βασανιστήρια στα ελληνικά κρατητήρια είναι κάτι που –λίγο πολύ- όλοι υποψιαζόμασταν. Το εντυπωσιακό σ’ αυτήν την περίπτωση είναι η επιλογή της δημοσιοποίησης. Ποια ήταν η σκοπιμότητα αυτής της κίνησης;

Η ακροδεξιά γοητεία, κάτω από την οποία λειτουργεί η σημερινή κυβέρνηση, ίσως να θεωρούσε ότι η δημοσιοποίηση των φωτογραφιών θα δημιουργούσε μια κοινωνική συναίνεση εναντίον της τρομοκρατίας. Όμως η αποτελεσματικότητα του όρου «τρομοκρατία» στην επιβολή της κοινωνικής συναίνεσης έχει ήδη αρχίσει να φθίνει. Το μικροαστικό αντανακλαστικό του νοικοκύρη που νοιάζεται για την περιουσία του δεν πιάνει πια τόσο ομοιόμορφα. Ο λαός έχει γονατίσει κάτω από τους φόρους και επικρατεί η οργή και ο φόβος. Ένα αυξανόμενο κομμάτι του κόσμου βλέπει με κρυφή συμπάθεια οποιαδήποτε αντίσταση σε μια αδίστακτη εξουσία. Η εικόνα των 20χρονων παιδιών που πήραν τα όπλα εναντίον του κράτους και βασανίζονται από αυτό επιλεκτικά, έχει ήδη δημιουργήσει ένα πρότυπο. Το αναμάσημα της λέξης «τρομοκρατία» από τα μίντια είναι πιθανό να τους γυρίσει στο μέλλον ως μπούμερανγκ. Γιατί οι λέξεις νοηματοδοτούνται από το λαό και όχι από την εξουσία. Χαρακτηριστικά, οι έννοιες «κλέφτες και αρματολοί» και «κλεφτουριά» απέκτησαν στον αγώνα της ελληνικής επανάστασης θετική σημασία, ακόμα κι αν η λέξη κλέφτης έχει γενικά αρνητική σημασία. Τελικά, όσο διολισθαίνει η εξουσία προς τον ολοκληρωτισμό, τόσο νομιμοποιείται η αντίσταση σ’ αυτή. Κι αν η Δημοκρατία χαθεί, πώς θα ξεχωρίσουμε την ένοπλη αντίσταση από την τρομοκρατία;

Η σκόπιμη σύνδεση κοινωνικών αγώνων, καταλήψεων και τρομοκρατίας κινδυνεύει να αποβεί εις βάρος των εμπνευστών της. Καταστέλλοντας και απαγορεύοντας όλες τις νόμιμες μορφές κοινωνικής διεκδίκησης (απεργίες, διαδηλώσεις, καταλήψεις χώρων κλπ), η κυβέρνηση αναγκάζει de facto μια σημαντική μερίδα του κόσμου να στραφεί σε ανορθόδοξες μορφές πάλης. Επενδύοντας στην καταστολή, καλλιεργεί το μίσος. Σπέρνοντας ανέμους, θα θερίσει θύελλες. Ο Θεός ας λυπηθεί την Ελλάδα.